BASIC Toolkit, opracowany przez OECD, to kompleksowe narzędzie pomagające decydentom w opracowywaniu skutecznych i etycznych interwencji opartych na Behavioural Insights (BI).
Model BASIC składa się z pięciu kluczowych etapów, które pomagają w analizie problemu, identyfikacji kluczowych zachowań oraz wdrożeniu skutecznych rozwiązań:
- Behaviour (Zachowanie) – Identyfikacja i analiza zachowań kluczowych dla problemu.
- Analysis (Analiza) – Zrozumienie mechanizmów psychologicznych i kontekstowych wpływających na decyzje.
- Strategies (Strategie) – Projektowanie interwencji opartych na BI.
- Intervention (Interwencja) – Testowanie skuteczności wdrożonych rozwiązań.
- Change (Zmiana) – Skalowanie i adaptacja skutecznych interwencji w szerszym kontekście polityki publicznej.
Identyfikacja kluczowych zachowań – Jakie zachowania powinny być celem interwencji?
Podczas wyboru zachowania, które powinno być celem interwencji, niezbędne jest uwzględnienie czynników politycznych i finansowych, ale równie istotne są aspekty specyficzne dla projektów opartych na BI.
Aby ułatwić proces wyboru, OECD stworzyło Kwestionariusz Filtra Priorytetowego (Priority Filter Questionnaire), który pozwala na holistyczną analizę i ocenę zachowań pod kątem ich znaczenia, wykonalności oraz potencjalnego wpływu. Kwestionariusz składa się z zestawu pytań, na które można odpowiadać, stosując skalę ocen (np. od 1 = zdecydowanie nie do 5 = zdecydowanie tak). Pytania o wysokiej ocenie (np. powyżej 4,8) powinny być traktowane priorytetowo przy podejmowaniu decyzji o kierunku interwencji.
Przykładowe pytania w kwestionariuszu obejmują:
- Znaczenie instytucjonalne: Czy zmiana zachowania jest kluczowa dla celów politycznych i instytucjonalnych?
- Etyka: Czy interwencja może mieć niezamierzone konsekwencje? Czy wpływa różnie na różne grupy społeczne?
- Wpływ: Czy zmiana zachowania jednostek przełoży się na realny efekt społeczny?
- Wykonalność: Czy interwencja jest realistyczna pod względem politycznym i finansowym?
- Dostęp do danych: Czy istnieje możliwość zebrania odpowiednich danych do oceny skuteczności interwencji?
- Częstotliwość: Czy zachowanie występuje na tyle często, aby interwencja mogła przynieść wymierne efekty?
Dodatkowo, kluczowym elementem analizy jest redukcja behawioralna, czyli rozłożenie na czynniki pierwsze konkretnych decyzji, procesów i schematów zachowań. Identyfikując strategiczne obszary i powiązane z nimi konkretne zachowania, można precyzyjniej określić, jakie zmiany są potrzebne i jakie bariery behawioralne mogą utrudniać wdrożenie interwencji.
Projektowanie interwencji – Strategie oparte na BI
Kiedy kluczowe zachowania zostaną zidentyfikowane, następny krok polega na zaprojektowaniu skutecznych interwencji. Możliwe strategie obejmują:
- Ułatwienie wyboru – uproszczenie procedur, redukcja liczby kroków w procesie decyzyjnym.
- Domyślne ustawienia (defaults) – ustawienie bardziej pożądanych opcji jako domyślnych, np. automatyczna rejestracja do programów oszczędzania na emeryturę.
- Wykorzystanie norm społecznych – ludzie chętniej podejmują decyzje, jeśli widzą, że inni postępują podobnie.
- Zwiększenie uwagi – stosowanie przypomnień, komunikatów wizualnych i zachęt.
- Segmentacja odbiorców – dopasowanie komunikatów do różnych grup społecznych, biorąc pod uwagę ich wartości, potrzeby i możliwości działania.
- Interwencje czasowe – wykorzystanie momentów decyzyjnych, np. nowy rok, zmiana sytuacji życiowej lub nowe regulacje, kiedy ludzie są bardziej skłonni do podejmowania nowych decyzji.
Ocena wyników interwencji – Metodologia SMART
Aby skutecznie mierzyć efekty interwencji, warto stosować metodologię SMART, zgodnie z którą cele powinny być:
- S (Specific) – konkretne, jasno zdefiniowane,
- M (Measurable) – mierzalne,
- A (Assignable) – przypisane do określonej grupy,
- R (Realistic) – realistyczne w odniesieniu do zasobów,
- T (Time-related) – określone w czasie.
Przykładowy cel SMART:„Zwiększenie liczby osób korzystających z energooszczędnych urządzeń o 20% w ciągu 12 miesięcy poprzez wdrożenie kampanii informacyjnej i zmiany domyślnych ustawień w sklepach internetowych.”
Dodatkowo, skuteczna ewaluacja interwencji powinna obejmować eksperymenty randomizowane (RCTs), które umożliwiają porównanie efektów interwencji w różnych grupach docelowych, oraz długoterminowy monitoring zmian zachowań.
Podsumowanie
BASIC Toolkit to narzędzie, które umożliwia skuteczne projektowanie i wdrażanie interwencji opartych na Behavioural Insights. Dzięki metodologii BASIC można systematycznie analizować problemy, identyfikować kluczowe zachowania i opracowywać strategie, które nie tylko poprawiają wyniki polityki publicznej, ale także są zgodne z zasadami etyki i przejrzystości.
Wykorzystanie BI pozwala na bardziej skuteczne, dostosowane do rzeczywistych zachowań interwencje, które mają realny wpływ na społeczeństwo i gospodarkę. Przy odpowiednim zastosowaniu, BASIC Toolkit może pomóc w kształtowaniu przyszłych polityk publicznych, zwiększając ich skuteczność oraz akceptację społeczną. Dzięki odpowiedniemu planowaniu, testowaniu i monitorowaniu efektów interwencji możliwe jest tworzenie bardziej inkluzywnych, efektywnych i długotrwałych rozwiązań wspierających dobrostan społeczeństwa.
